Spinoza lezing van prof. Maarten van Buuren

leestijd plm. 2 min.

Op 19 mei houdt prof. Maarten van Buuren, em. hoogleraar moderne Franse letterkunde aan de Universiteit Utrecht voor ons een lezing. Van Buuren is letterkundige en filosoof. Bij het grote publiek is hij bekend door zijn boeken en vooral ook door zijn gloedvolle betogen tijdens Studium Generale avonden van de Universiteit Utrecht. De titel van zijn lezing luidt: ‘De innerlijke burcht’. Spinoza over vrijheid en zelfbeschikking.

Waar hebben we het over als we begrippen als tolerantie en vrije meningsuiting in de mond nemen? Het vluchtelingendebat en de affaire “Charly Hebdo” hebben het debat daarover verscherpt. Daarbij wordt vaak het gedachtegoed van de Nederlandse filosoof Spinoza aangehaald. Spinozakenner Van Buuren zal ons meenemen in dit gedachtegoed waarin hij zich de laatste jaren vooral heeft verdiept. Medio dit jaar zal hij daarover een boek laten verschijnen.

Vrijheid is volgens Spinoza hetzelfde als zelfbeschikking. Deze wordt ons niet gegeven, maar moet worden bevochten op instanties die gezag over ons uitoefenen: ouders, kerk, autoriteiten. In een vrij staatsbestel is het eenieder toegestaan te denken wat hij wil en te zeggen wat hij denkt, aldus een van Spinoza’s beroemde motto’s. Maar vrijheid van denken is niet hetzelfde als vrijheid van meningsuiting. Vrijheid van denken is onbeperkt en onvervreemdbaar. Met het uiten van een mening daarentegen betreedt men de openbare, dus politieke ruimte. De erkenning dat er grenzen zijn gesteld aan de vrijheid van meningsuiting levert stof tot verhitte discussies over de aard van deze grenzen. Zelfbeschikking bestaat uit toe-eigening van wat onafwendbaar op ons afkomt. Dit is de moeilijkste, maar ook hoogst bereikbare vrijheid. Zelfbeschikking is kritisch denken. Kritisch denken vormt de kern van onze identiteit als mens: ons denkwezen.

Nieuwsbrieven archief

Nieuwsbrieven

Suster Bertken - Nieuwsbrief Herfst 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Zomer 2021 Suster Bertken - Correctie Nieuwsbrief Pinksteren 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Pinksteren 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Pasen 2021 Suster Bertken - Nieuwsbrief Februari 2021 Suster Bertken - Kerst Nieuwsbrief Suster Bertken - Nieuwsbrief voor